Decyzję o założeniu Prowincjonalnego Zakładu dla Obłąkanych (Provinzial Irrenanstalt)
w Gorzowie podjęto w 1884r. Inicjatorem budowy był dyrektor podobnego szpitala w Eberswalde, tajny radca sanitarny dr Zinn.
Na podstawie jego wskazań projekt sporządził krajowy inspektor budowlany Peveling
z Eberswalde, który również prowadził prace. Nadzór nad budową pełnił tajny radca Bluth.
Projekt zatwierdzono 15.02.1885 r. a już 20.06. tegoż roku przystąpiono do prac.
W jesieni 1885 r. wzniesione były w stanie surowym budynki 1, 2, 7 i 8, a w marcu 1887 budynek główny, willa dyrektora, kuchnia, budynki gospodarcze oraz cztery pawilony dla chorych.
21.05.1887r. odbyła się uroczystość poświęcenia dzwonu kaplicy w głównym budynku
i otwarcie szpitala dla chorych.
Całkowite oddanie obiektu nastąpiło 01.04.1888 r.
W latach 1905-1906 rozbudowano szpital - powstał wtedy pawilon nr 9 oraz budynki
nr 38, 40 i 44 poza obrębem muru, prawdopodobnie wg projektu arch. Goecke z Berlina. W 1907r. przedłużono pawilony nr 7 i 8 oraz zbudowano kryte leżakowanie przed pawilonami 5 i 6.
Następna rozbudowa (wg proj. Goeckiego) miała miejsce w latach 1910-1911. Wzniesiono wtedy pawilon 10 oraz budynki apteki (nr 15) i Dz. Tech. (nr 17).
W 1928 r. rozbudowano  kuchnię, w 1929r. zbudowano kręgielnię, w 1935 - kotłownię.
W latach 1945-50 obiekt należał do Armii Radzieckiej - zniszczono wtedy budynek główny
i wille przed zakładem.
Od 1950 służy ponownie jako szpital.

Szpital położony jest po płn.-zach. stronie dawnej szosy Gorzów - Strzelce Kraj. (obecnie ul. Walczaka), ok. 2 km na płn.-zach. od centrum  miasta. Przy tej samej ulicy, na płd.-zach. od szpitala, usytuowane jest  duże gospodarstwo przyzakładowe, a ok. 0,5 km na płn.-zach. duży cmentarz przyszpitalny.

Zabudowania szpitala poprzedzone są od strony ulicy osiowo rozplanowanym parkiem,
w którym usytuowana była willa dyrektora i dwa domy lekarzy (obecnie nie istniejące), oraz zachowana do dziś kostnica (w narożniku płn.-wsch). Położony na osi całego założenia budynek administracyjny oddzielał park, w którego stronę zwrócony był fasadą od zakładu zamkniętego murem.
Wewnątrz muru zespół zabudowań szpitala rozplanowany został wzdłuż osi biegnącej
z płd.-zach. na płn.-zach. Na osi tej usytuowano najważniejsze obiekty - gmach dyrekcji (nie zachowany), budynek izby przyjęć, dawny budynek działu gospodarczego (obecnie dyrekcji), wydłużony zespół połączonych ze sobą budynków gospodarczych - kuchni, pralni, warsztatów, wieży ciśnień. Założenie zamykają rozplanowane w kształcie podkowy zabudowania mieszkalno-gospodarcze. Za głównym ciągiem budynków gospodarczych, na północ od nich, zlokalizowano kotłownię z wysokim ceglanym kominem, obok niej drewnianą wiatę na koks i metalowy zbiornik wody. Za kotłownią umieszczono kaplicę szpitalną p.w. Jezusa Miłosiernego. Po obu stronach osi rozmieszczono symetrycznie po cztery pawilony dla chorych rozplanowane na rzucie wydłużonego prostokąta.
Pawilony po stronie płd.-zach. przeznaczone były dla mężczyzn, po płn.-wsch. dla kobiet.  Główne wejścia do budynków usytuowane były w elewacjach płn.-zach.
W pocz. XX w. od strony płn.-zach. dobudowano po jednym budynku z każdej strony osi. Powstały wtedy: pawilon nr 9, nawiązujący do istniejących budynków, oraz nr 10 - całkowicie od nich różny. Na zewnątrz muru, symetrycznie po obu stronach założenia, zlokalizowano po dwa pawilony. Obecnie budynki po stronie płd.-zach. pełnią funkcję mieszkalną, zaś budynki od strony płn.-wsch. służą jako szkoła pielęgniarek i internat. Wewnątrz zakładu drogi i ścieżki osadzone są żywopłotami z Ligustru oraz rzędami drzew.  W parku zewnętrznym drzewa (lipy, dęby, klony, jesiony) sadzone są swobodnie
w układzie precelkowym. Budynki z pierwszej fazy budowy wzniesione są z żółtej cegły
z ozdobnymi pasami cegły czerwonej. Budynki z drugiej fazy są otynkowane. Pawilony dla chorych są na ogół jednopiętrowe, nakryte  ceramicznymi dachami naczółkowymi
i czterospadowe.
Starsze budynki reprezentują formy arch. ceglanej z elementami neoromańskimi.

Opracowanie: Anna Baran, Marzena Maćkała
Na podstawie materiałów udostępnionych przez:
- Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Zielonej Górze 
  Delegatura w Gorzowie Wlkp.
- Pracownię Miejskiego Konserwatora Zabytków 
  w Urzędzie Miasta Gorzowa Wlkp.