Budynek obecnego Archiwum Państwowego wzniesiony został w 1904 r., w ramach kompleksu obiektów Instytutu Serologicznego. Autorem projektu architektonicznego
był A. Witt.
W skład zespołu budynków szpitala (lecznicy) wchodziły: dwuskrzydłowy budynek ambulatoryjno – inwentarski oraz wolnostojąca stodoła. Szpital (lecznica) przeznaczony był dla tworzenia surowicy, w związku z powstałym w Gorzowie w 1898 r. Instytutem Bakteriologicznym dr. Schreibera.
Zespół budynków posadowiono przy Fenerstrasse, wytyczonej na przełomie XIX/XX w.,
o czym świadczy mapa sztabowa Landsberga z końca XIX w.
W 1920 r. budynki zostały częściowo przebudowane, zaś pomieszczenia zmieniły swoją funkcję (m.in. wydzielono kilka mieszkań).
W latach 50-tych XXw. zespół budynków przy ul. Grottgera pełnił funkcję Lecznicy Powiatowej (stajnia, ambulans, mieszkania).
W latach 60 – 70-tych kompleks budynków wykorzystywany był na więzienie dla osób
o niskich wyrokach.
Obecnie oba budynki są własnością ADM nr 5, w tym większość użytkowana jest przez Archiwum Państwowe w Gorzowie.
Cechą charakterystyczną budynku jest kolorystyka i faktura użytego budulca (ściany pokryte nakrapianym, szarym tynkiem; narożniki budynku, opaski okienne i drzwiowe, gzymsy, cokół wykonane z czerwonej, ceramicznej cegły – poszczególne elementy wysunięte ok. 2 cm z lica muru.
Kompleks budynków jako całość stanowi przykład obiektu medycznego, zaprojektowanego dla określonych celów naukowych, o wielofunkcyjnym układzie wnętrza.
Stodoła, ul. Grottgera 24/25 wzniesiona została w 1904 r. w ramach kompleksu obiektów Instytutu Serologicznego. Autorem projektu architektonicznego był A. Witt.
W 1920 r. pomieszczenia inwentarskie zostały częściowo przebudowane na mieszkania, natomiast stodołę na budynek inwentarsko – magazynowy.
Pierwotnie wnętrze jest typowe dla jednoklepiskowych, przejazdowych stodół. Obecnie wnętrze podzielone ścianami działowymi (część zachodnia w układzie jednotraktowym, część wschodnia w układzie 3-traktowym). Główne wejścia do budynku umieszczone
są w ścianie południowej.
Budynek charakteryzuje się zwartą proporcjonalną bryłą, w formie leżącego prostopadłościanu. W sensie formalnym jest to budynek dwukondygnacjowy, częściowo podpiwniczony, nakryty dachem naczółkowym (z facjatkami i „wolim okiem”).
Głównym elementem organizującym elewacje są blendowe łuki arkadowe, dzielące ściany długie na 5 osi, szczytowe na 2 osie. Korzystnym elementem wizualnym jest kolorystyka oraz faktura użytego budulca (ceramiczna, czerwona cegła oraz szary, nakrapiany tynk gliniany).
Opracowanie: Anna Baran, Marzena Maćkała
Na podstawie materiałów udostępnionych przez:
- Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Zielonej Górze
Delegatura w Gorzowie Wlkp.
- Pracownię Miejskiego Konserwatora Zabytków
w Urzędzie Miasta Gorzowa Wlkp.
Fot. Sławomir Sajkowski