W Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Zbigniewa Herberta swoją najnowszą książkę promował prof. Stanisław Nicieja. Książka "Lwów – ogród snu i pamięci" jest podsumowaniem 30-letnich badań nad dziejami Cmentarza Łyczakowskiego. Spotkanie odbyło się 12 kwietnia.

"Czy Cmentarz Łyczakowski we Lwowie to rzeczywiście jeden z najpiękniejszych i najoryginalniejszych cmentarzy europejskich? Czy takie domniemanie to może tylko przejaw polskiej i ukraińskiej megalomanii? Te pytania zadawałem sobie od początku mojej niezwykłej, fascynującej przygody z tą nekropolią” – czytamy we wstępie do książki.
Jak podkreślał na spotkaniu Stanisław Nicieja, dzięki temu, że odwiedził kilka ważniejszych nekropolii w Europie – od Lizbony po St. Petersburg – można śmiało powiedzieć, iż Cmentarz Łyczakowski znajduje się w ekstraklasie cmentarzy europejskich, przede wszystkim ze względu na formę i dobra kultury, jakie można odnaleźć w tymże miejscu.

Historia cmentarzy to przede wszystkim historia ludzi żyjących w danych czasach, w miastach, które stanowiły miejsca pracy i odpoczynku, tworzących społeczność, która identyfikowała się z danym miejscem. W większości cmentarze stanowiły odzwierciedlenie statusu danego grodu. Nie dziwne więc, że dla najważniejszych nekropolii pracowały setki artystów: rzeźbiarzy, architektów, inżynierów, kamieniarzy, ogrodników, poetów, tworząc niebywały klimat tychże miejsc. Nie inaczej było we Lwowie. 

Profesor Nicieja przekonywał, że najważniejsza jest pamięć. Niekiedy trudno ją ubrać w formę, gdyż często natrafiał na nazwiska osób na grobach, które nie istniały w żadnych aktach, archiwach, leksykonach. W dużej mierze to przypadek powoduje, że odkrywa się jakieś tajemnice z przeszłości o człowieku, o którym pierwszy raz się usłyszało. Tak było również z osobami pochowanymi na Łyczakowie – od nazwiska i dat życia z zapomnianego grobu do historii życia generała z armii austro-węgierskiej, który osiedlił się we Lwowie, w międzyczasie spotykając się z Józefem Piłsudskim.

"Na kartach tej książki przywołuję setki nazwisk osób, których prochy spoczywają na Cmentarzu Łyczakowskim. Czynię to przy omawianiu pomników artystycznych, inskrypcji i epitafiów, przy opisach uroczystych pogrzebów, manifestacji patriotycznych, obrzędów cmentarnych. Ale pagórki Łyczakowa kryją również prochy wielu ludzi, którzy za życia przekroczyli próg przeciętności, a po śmierci spoczęli pod prostymi mogiłami bądź w grobowcach rodzinnych pozbawionych wartości artystycznych: polityków i wysokich urzędników, sędziów i prawników, uczonych i nauczycieli, architektów, lekarzy, działaczy społecznych i filantropów, twórców kultury - pisarzy, poetów, aktorów i różnego rodzaju artystów, wreszcie duchownych, kupców, przemysłowców i rzemieślników chlubnie zapisanych w dziejach Polski. Nie sposób w monografii Cmentarza Łyczakowskiego pominąć ich nazwisk."

Książka "Lwów – ogród snu i pamięci" to wznowienie i rozszerzenie publikacji sprzed ponad 20 lat, ale napisana innym językiem i ozdobiona ponad 500 unikatowymi zdjęciami.

Tekst: Robert S. Sławiński
Fotorelacja: Kryspin Bober