7 listopada w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Zbigniewa Herberta w Gorzowie odbyło się spotkanie pn. "Ruch Młodzieży Niezależnej (1983-1989)". 

Wernisaż i wykład w Bibliotece

W programie spotkania znalazły się m.in. otwarcie wystawy "Ruch Młodzieży Niezależnej w Gorzowie Wlkp." oraz wykład dra Zbigniewa Syski "Ruch Młodzieży Niezależnej z perspektywy 20 lat". Organizatorami ekspozycji, która powstała przy wsparciu finansowym Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego, oraz spotkania poświęconego RMN byli Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej IPN-KŚZPNP w Szczecinie oraz WiMBP w Gorzowie. Wykorzystano materiały pochodzące z Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Archiwum Państwowego w Gorzowie, WiMBP w Gorzowie, Zarządu NSZZ "Solidarność" oraz zbiorów prywatnych.

Kuratorem wystawy jest Jarosław Palicki, treścią merytoryczną zajął się dr Zbigniew Syska. Podczas spotkania został pokazany film zrealizowany przez uczniów II Liceum Ogólnokształcącego w Gorzowie opowiadający o losach Marka Rusakiewicza - pierwszego przewodniczącego RMN. Odbył się także panel dyskusyjny z przewodniczącymi Ruchu, który prowadził Grzegorz Czapski (IPN Szczecin).

Ruch Młodzieży Niezależnej

W drugiej połowie lat siedemdziesiątych w wielu regionach Polski zaczęły powstawać organizacje opozycyjne wobec systemu komunistycznego. Były to m.in. Komitet Obrony Robotników (KOR), Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO), Konfederacja Polski Niepodległej (KPN) oraz inne. 

W Gorzowie również zaczęły kształtować się środowiska o charakterze opozycyjnym - Duszpasterstwo Akademickie założone przez ks. Witolda Andrzejewskiego oraz Ruch Młodej Polski (RMP). Największy rozkwit działalności opozycyjnej nastąpił po podpisaniu porozumień społecznych w sierpniu 1980 roku.

20 kwietnia 1983 roku ukazał się pierwszy numer biuletynu Ruchu Młodzieży Niezależnej "Szaniec". Na czele organizacji stał trzyosobowy Zarząd, któremu przewodził Sylwek Rybicki. Był to pseudonim, którego używali wszyscy przewodniczący RMN. Funkcję pełnili: Marek Rusakiewicz (1983-1986), Robert Kuraszkiewicz (1986-1988), Grzegorz Baczyński (1988-1989) oraz Roman Błaszczak (1989-1990).

Działalność RMN w ciągu ośmiu lat istnienia obejmowała szereg różnorodnych przedsięwzięć, takich jak niezależna poligrafia, akcje rozrzucania ulotek i malowania na murach haseł niepodległościowych, udział w pielgrzymkach papieskich i na Jasną Górę. Istotnym elementem było kształtowanie postaw patriotycznych i obywatelskich poprzez samokształcenie. Prowadzono koła samokształceniowe, a także wypożyczalnię książek wydawanych poza cenzurą. Podejmowano się też obrony aresztowanych za działalność opozycyjną czy współpracy z innymi organizacjami opozycyjnymi, szczególnie z Regionalną Komisją Wykonawczą NSZZ "Solidarność".

Tekst i fot. Robert S. Sławiński