W Muzeum Lubuskim im. Jana Dekerta w Gorzowie odbyło się kolejne spotkanie z cyklu Gorzowskie Konwersatoria Muzealne - Prawdy i mity historyczne. W środę 14 marca swój wykład "Oświata w Gorzowie w pierwszych powojennych latach" wygłosiła Monika Kowalska.

Muzeum Lubuskie w Gorzowie organizuje cykl wykładów połączonych z konwersatoriami. Składa się on z dziesięciu tematów dotyczących archeologii, etnografii, historii, numizmatyki i sztuki. Pierwsze spotkanie odbyło się we wrześniu 2011. Celem Gorzowskich Konwersatoriów Muzealnych jest rozszerzenie wiedzy o historii i kulturze naszego miasta. Organizatorzy pragną przyczynić się do ustalenia prawdy historycznej i oddzielenia jej od funkcjonujących mitów. Wykładowcami są specjaliści z Muzeum, którzy po wykładzie stają się moderatorami konwersatorium, podczas którego do dyskusji zaproszeni są uczestnicy spotkania. Muzeum zachęca także do wygłaszania koreferatów bądź komunikatów na zaplanowany temat. Oferta Konwersatoriów Muzealnych adresowana jest do wszystkich miłośników historii i kultury miasta bez względu na status zawodowy.



Na kolejnym już spotkaniu z prawdami i mitami historycznymi został przedstawiony wątek dotyczący oświaty w Gorzowie w pierwszych powojennych latach. Wykład i moderację poprowadziła Monika Kowalska. Szczególną uwagę prelegentka zwracała nie tylko na powstawanie szkół po 1945 r., ale przede wszystkim na ludzi tworzących podwaliny szkolnictwa w Gorzowie, jak również szeroko rozumianą edukację kulturalną prowadzoną dla dzieci i młodzieży. Wszelkie dokumenty mówiące o pierwszych latach powojennych na terenie miasta można odnaleźć w Archiwum Państwowym, Muzeum Lubuskim - dział historyczny, w Bibliotece Pedagogicznej Wojewódzkiego Ośrodka Metodycznego. Inne, jakże cenne informacje pochodzą od prywatnych wspomnień pierwszych nauczycieli - pionierów, czy danych statystycznych prowadzonych przez kierownictwa placówek.

Pierwszym Inspektorem Szkolnym w Gorzowie był Roman Ulatowski. Został mianowany 1 maja 1945, miał wówczas bardzo trudne zadanie jak najszybszego zorganizowania szkolnictwa na terenie Gorzowa i przede wszystkim otwarcia funkcjonujących placówek oświatowych. Pierwszą szkołę powszechną otwarto 27 maja 1945, nosiła wówczas  imię Marii Konopnickiej (Publiczna Szkoła Powszechna III stopnia im. M. Konopnickiej). Liczyła wtedy 30 uczniów - według dokumentów z AP, 54 - wg kroniki uczelnianej. Pełniącą obowiązki kierownika nowo powstałej placówki została Felicja Waliszko. Były to bardzo trudne czasy, w których nauczyciele nie otrzymywali pensji (pierwszą, i to symboliczną dostali w sierpniu), z braku pomocy naukowych i podręczników często korzystano z książek i programów nauczania z okresu 20-lecia międzywojennego. Co ciekawe, w pierwszych szkołach na terenie Gorzowa nauczano języka angielskiego, francuskiego i niemieckiego. Dopiero po 1949 obowiązkowym językiem obcym stał się rosyjski.



Po 1945 r. organizowano również przyzakładowe przedszkola i przedszkola "Caritasu", po 1947 r. powstawały przedszkola państwowe. Oprócz szkół podstawowych, liceów i uczących zawodów - m.in. krawców, gospodyń domowych, elektryków etc., otworzono również Niższe Seminarium Duchowne, działające od września 1946 do sierpnia 1960. 1 maja 1948 zaczęła działać Miejska Szkoła Muzyczna, w której edukowano dzieci i młodzież w klasach o profilach: skrzypiec, fortepianu i śpiewu. Poza szkołami organizowano w pierwszych miesiącach po wojnie m.in. kursy repolonizacyjne, kursy dla analfabetów. Utworzono we wrześniu 1945 Związek Nauczycielstwa Polskiego. Młodzież ponadto brała udział w zajęciach pozalekcyjnych, m.in. w organizacjach ZMP, ZHP, Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, Ligi Przyjaciół Żołnierza, PCK.

Kolejne spotkanie w ramach Konwersatoriów Muzealnych odbędzie się 11 kwietnia. Przedstawiony zostanie temat Konwisarzy w Landsbergu i innych ośrodkach Nowej Marchii. Wykład i moderację poprowadzi Janusz Michalski.

Robert S. Sławiński
Fot. Arkadiusz Sikorski